stokroos: kenmerken en bloei
Stokroos, ofwel Alcea rosea, is een meerjarige plant en een echte blikvanger in je buitenruimte. Stokroos is te herkennen aan de lange stengels met grote groene bladeren, die eindigen in stralend bloeiende bloemen. De bloemen kunnen een enkele rij of dubbele rij bloemblaadjes hebben en de bloemen zijn wit, roze, rood, paars of geel van kleur. Alle soorten stokrozen trekken hommels, bijen, vlinders en andere bestuivers aan. Stokrozen dus goed voor de biodiversiteit! Doordat de bloemen diep en groot zijn, kunnen bestuivers makkelijk bij de nectar.
Stokroos behoort tot de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae), waartoe ook planten als kaasjeskruid, hibiscus, Chinese roos en katoen behoren. De naam kaasjeskruid is afgeleid van de vorm van de vruchten, die rond zijn en lijken op Goudse kazen.
Stokroos is een echte zomerbloeier. De plant bloeit doorgaans tussen juni en oktober en wordt gemiddeld 1.5 meter hoog, al zijn er uitschieters die 3 meter halen. Stokroos heeft op de grond vrij weinig ruimte nodig, waardoor het de perfecte aanwinst is voor smalle borders, geveltuintjes en beschutte binnenplaatsen!
soorten stokroos
Er zijn zo'n 60 soorten stokroos te onderscheiden, die voorkomen in verschillende regio's over de hele wereld. Doordat er verschillende classificatiemethoden worden gebruikt, is het lastig vast te stellen hoeveel soorten er zijn, maar een aantal van de meest bekende soorten stokroos zijn:
- Alcea rosea: dit is de 'gewone' stokroos en de meest voorkomende soort. Alcea rosea wordt veel gekweekt vanwege de opvallende bloemen en aantrekkelijke, opgaande groeiwijze. De bloemen van deze soort komen voor in een breed scala aan kleuren, zoals wit, roze, rood, geel en paars. Deze soort wordt doorgaans tussen de 1.5 en 2 meter hoog.
- Alcea rugosa: deze soort, ook wel Russische stokroos genoemd, vanwege een herkomst in Rusland en Oekraïne, heeft grotere bloemen en stevigere stengels dan de gewone stokroos. Deze soort wordt doorgaans wat hoger dan de gewone stokroos (zo'n 2.5 meter), maar vertakt zich minder. Net als de Alcea rosea kunnen de bloemen van deze soort uiteenlopende kleuren hebben, variërend van pastelkleuren tot diepere tinten.
- Alcea ficifolia: deze soort, ook bekend als vijgenblad stokroos, heeft opvallende bladeren die lijken op die van een vijgenboom. Deze soort heeft doorgaans bloemen in zachte tinten, zoals lichte tinten oranje en geel. De hoogte van deze soort is vergelijkbaar met die van de gewone stokroos.
stokroos: zaaien of planten?
Je kunt stokrozen zowel zaaien als planten als klein plantje. Wat je kiest is afhankelijk van je voorkeur en van hoe snel je resultaat wilt zien. Welke methode je ook kiest: stokrozen zijn over het algemeen gemakkelijk te kweken, zolang je ze de juiste standplaats en verzorging biedt.
- Stokroos zaaien?
- Zorg ervoor dat je de tuingrond goed voorbereid en verbetert met organische compost. Zaai de zaden ondiep, zo'n 40-50 cm van elkaar en bedek ze lichtjes met aarde. Houd de grond goed vochtig totdat de zaadjes opkomen.
- Zaai stokrozen in het voorjaar (april/mei) of in de vroege herfst (september). Als je plant in het voorjaar, houd er dan rekening mee dat ze het eerste jaar alleen blad geven en nog niet bloeien.
- Stokroos planten? Als je liever snel resultaat wilt zien en niet wilt wachten tot de zaden ontkiemen, dan kun je stokrozen kopen als klein plantje in een tuincentrum of bij een kwekerij. Deze plantjes zijn doorgaans al enkele maanden oud en hebben al stevige wortels ontwikkeld. Je kunt de stokroos planten in het voorjaar (na de vorstperiode) of in nazomer. Bekijk daarvoor deze tips voor het planten van tuinplanten.
Verzorging en standplaats van stokroos
Ben je van plan om stokroos te zaaien of planten in je tuin? Bekijk dan vooraf deze tips met betrekking tot de verzorging van stokroos en de beste standplaats voor stokroos.
- Stokroos staat bij voorkeur op een warme, zonnige plek. Kies bij voorkeur een plek waar de stokroos minstens 6 uur zonlicht per dag krijgt, dan geniet je van overvloedige bloei.
- Stokroos groeit graag tegen een muur of schutting die de warmte weerkaatst en de stokroos beschermt tegen harde wind. Een muur of schutting op het zuiden is dus ideaal.
- Omdat stokrozen hoog kunnen worden en zware bloemen dragen, hebben ze vaak ondersteuning nodig (bijv. met een stok of ringvormige ondersteuning)
- Zorg voor een goed doorlaatbare grond die niet te zwaar is. De grond mag vochtig zijn, maar niet drassig, want dan kan wortelrot ontstaan.
- Het liefst staat de stokroos op vrij arme kleigrond. Hoe donkerder de bloemen, hoe zanderiger de bodem mag zijn.
- Geef stokrozen in het voorjaar organische mest om groei en bloei te bevorderen. Je kunt ook een laagje compost rondom de plant aanbrengen.
- Geef stokroos bij aanhoudend warm en droog weer wat vaker water, anders verdrogen de bloemen.
- Geef stokrozen water dicht bij de grond, aan de voet van de plant. Geef geen water op de bladeren! Dat kan 'roest' veroorzaken.
oranje of bruine vlekken op stokroos: roest
Zie je onverhoopt gele, oranje of bruine vlekken op de bladeren van je stokroos? Dit is waarschijnlijk roest, wat veroorzaakt kan worden door te weinig zon, te veel stokrozen te kort op elkaar, een zeer natte periode (te vochtige grond), of water geven op de bladeren. Het is verstandig om snel in te grijpen bij deze schimmel: verwijder alle aangetaste bladeren en delen van de plant die zijn aangetast. Gooi de aangetaste delen niet op de composthoop, maar in de kliko. Is de plant erg aangetast? Gebruik dan een biologisch bestrijdingsmiddel om roest te bestrijden.
stokroos: meerjarige, winterharde plant
Stokrozen zijn winterhard, wat betekent dat ze Hollandse winters prima overleven. Stokrozen zijn doorgaans tweejarige (oftewel meerjarige) planten. Ze vertonen in het eerste jaar alleen bladeren en groeien in het tweede jaar uit tot bloeiende stokrozen. Stokrozen kunnen, met een juiste snoei, langer dan twee jaar bloeien en jarenlang trakteren op hun bloemenpracht.
stokroos snoeien: wanneer en hoe?
Zijn je stokrozen uitgebloeid? Dan kun je na de bloei (in september of oktober), de bloemstengels wegknippen. Knip ze af tot zo'n 30 cm boven de grond. Snoei ze niet verder terug, want dan heb je kans dat er water in de stengel komt te staan en de plant gaat rotten. Door de stokroos na de bloei te snoeien steekt de plant alle energie in de pol. Zo wordt de kans groter dat hij volgend jaar opnieuw bloeit.
stokrozen laten uitzaaien: niet snoeien
Wil je graag dat je stokrozen zich vermeerderen? Dan kun je ervoor kiezen om de stengels na de bloei niet te snoeien en ze hun gang te laten gaan. Ze zaaien zichzelf vanzelf uit. Een teveel aan zaailingen kun je eventueel uitdunnen door ze uit te steken. Leuk weetje: in de zaaddoosjes van stokroos kunnen ook zaadjes met een andere kleur zitten dan die van de moederplant. Het kan dus zijn dat je na verloop van tijd verschillende kleuren stokrozen ziet in je tuin!
waar komt stokroos oorspronkelijk vandaan?
Stokroos wordt al eeuwenlang gekweekt en gebruikt. De eerste meldingen van de stokroos dateren uit de oudheid, toen stokrozen werden gewaardeerd om hun sierwaarde en medicinale werking. Stokroos is afkomstig is uit het midden en zuidwesten van Azië. Ook in het Midden-Oosten, in landen als Turkije en Palestina, werd de stokroos al vroeg gesignaleerd. Rond de 16e eeuw verscheen de plant in Europa, waarschijnlijk via handelsroutes. Door de eeuwen heen zijn stokrozen verder gecultiveerd en veredeld, waardoor steeds meer variëteiten ontstonden. Tegenwoordig zijn stokrozen zeer populair, zowel in landelijke omgevingen (bijvoorbeeld op boerderijen), als in stedelijke omgevingen (in beschutte stadstuinen, tegen gevels etc.).
symboliek van stokroos
In de plantenwereld staat stokroos symbool voor vruchtbaarheid. Aan het einde van de bloei, als de bladeren een beetje gaan hangen, vormt de plant een rond 'doosje' met daarin zaadjes. Die doosjes vallen op de grond, breken open en zaaien daar uit of worden meegenomen door vogels die ze elders openbreken. Heel bijzonder aan stokroos is dat in de zaaddoosjes ook zaadjes met een andere kleur kunnen zitten dan die van de moederplant, ook dát is een reden dat stokroos voor vruchtbaarheid staat.
stokroos: giftig of eetbaar?
Stokroos is niet giftig voor mensen en ook niet giftig voor katten, honden en andere (huisdieren). Sterker nog: de bloemen en bladeren worden soms gebruikt voor consumptie. De bloemen hebben een milde, nootachtige smaak. Ze worden bijvoorbeeld in salades verwerkt als garnering. Ook kunnen de bloemen van stokroos gebruikt worden om thee van te maken. Jonge bladeren kunnen worden gekookt en gegeten, zoals spinazie. Kijk wel uit met hoeveelheden: grote hoeveelheden kunnen laxerend werken. Let op: zet nooit zomaar je tanden in een snijbloem of plant: gebruik alleen snijbloemen en planten die niet behandeld zijn met pesticiden of andere chemicaliën en die geteeld zijn voor consumptie.
